توسط : راهنمای جاذبه های دیدنی شیراز
خوشا شیراز و وضعِ بی‌مثالش خداوندا نگه دار از زَوالشحافظ، قرن 14ام
ز رکن آباد ما صد لوحش الله که عمرِ خضر می‌بخشد زلالش
این ابیات توسط شاعر مشهور ایرانی حافظ که اتفاقاً اهل شیراز بود، نوشته شده است. زیبایی نوشتارهای او برابر با شهر زیبای زادگاهش است. این راهنمای جاذبه های شیراز همه چیز را در بر دارد تا شما را عاشق این شهر کند.
شیراز آخرین مقصد در سفر دو هفته ای ما به ایران بود و این شهر در جنوب ایران، دوباره ثابت کرد که فرهنگ این کشور چقدر غنی است. یک مسجد صورتی رنگ که در نور رنگارنگ غرق است، کاشی های گلدار در سراسر شهر و نشانه های آشکار خشم اسکندر بزرگ در ورودی آن، می توان گفت که این شهر چیزهای زیادی برای ارائه دارد.
در دوره سلسله زندیه در قرن 16، شیراز به پایتخت تبدیل شد. ساختمان های جدید زیادی ساخته شدند، اما از نظر معماری، دوره قاجار بیشترین تأثیر را بر شهر داشت. این امر به وضوح با وجود الگوهای گلدار فراوان روی ابنیه اصلی شیراز مشخص است.
در دوران حکومت قاجار، افزایش قابل توجهی در ماموریت های دیپلماتیک بین ایران و اروپا وجود داشت که بر هنر و معماری دوره قاجار تأثیر زیادی گذاشت. با پیشرفت این سلسله، گرایش فزاینده ای به ترکیبی از سبک های هنری بوجود آمد.
مسجد ناصرالملک نمونه ای عالی از این ترکیب سبک ها است. این مسجد کاشی هایی با تصاویر مناظر اروپایی دارد که مستقیماً از اروپای قرن 18 وارد شده اند. مسجد نصیرالملک یکی از جاذبه های اصلی گردشگری شیراز است و بازدید از آن هنگام سفر به این شهر ضروری است.
مسجد نصیرالملک
این مسجد همان “مسجد صورتی” معروف و یکی از جاذبه های اصلی گردشگری در شیراز است.
برجسته ترین نقطه از نظر من، صحن زمستانی مسجد است که ساختمان سمت راست شما هنگام ورود از غرفه بلیط فروشی قرار دارد. این صحن دارای 7 پنجره بزرگ با شیشه های رنگی زیبای ایرانی است. نور خورشید صبحگاهی از طریق این شیشه ها به داخل سرازیر می شود و صحن را در انواع مختلف رنگ های نور غرق می کند. به همین دلیل، این مسجد اغلب به عنوان “مسجد کالیدوسکوپ” شناخته می شود.
هنگامی که ما بازدید کردیم (در فصل پاییز)، نور حدود ساعت 8 صبح از پنجره ها نفوذ کرد و حدود ساعت 10 صبح زیباترین حالت را داشت.
خوب است بدانید: شیشه های رنگی ایرانی تصاویر مذهبی را به نمایش نمی گذارند، همانطور که در بسیاری از پنجره های ویترای کلیساها دیده می شود. این به دلیل قوانین سختگیرانه هنر اسلامی است که هرگونه تصویرسازی از نمادهای مذهبی را ممنوع می کند. بنابراین معماران آن زمان با اشکال هندسی و نور بازی می کردند.
علاوه بر صحن زمستانی شگفت انگیز، این مسجد همچنین دو محراب بسیار پیچیده و منقوش در دو طرف حیاط دارد. کاشی کاری اینجا با طرح گلدار صورتی تزئین شده است و گاهی اوقات کاشی های آبی رنگی که مناظر اروپایی را نشان می دهند، دیده می شوند. این کاشی ها از اروپا وارد شده و بازتاب مد کاشی کاری در آن زمان هستند.
خود مسجد چندان بزرگ نیست، اما یکی از جاذبه های دیدنی اصلی شیراز محسوب می شود. به همین دلیل بسیار شلوغ می شود و این قطعاً جادوی این مکان را کم می کند. واقعاً پیشنهاد می کنم که زود از خواب بیدار شوید و برای بازدید در ساعت 7 صبح به اینجا بیایید.
مسجد وکیل
دومین مسجد در راهنمای جاذبه های دیدنی شیراز، مسجد وکیل قرن 18 است. ورودی این مسجد با کاشی های زیبای صورتی تزئین شده است. اما بقیه مسجد هیچ کاشی صورتی ندارد! اما نگران نباشید، مسجد وکیل ممکن است صورتی نباشد یا هنر شیشه ای چشمگیری نداشته باشد، اما همچنان ارزش بازدید دارد. این مسجد در دوره سلسله زندیه ساخته شده و در دوره قاجار به طور گسترده مرمت شده است.
سلسله قاجار به این مکان جلوه ی خاص خود را افزود و آن را با کاشی های گلدار پوشانید. این کاشی ها درخشان تر از کاشی های مسجد نصیرالملک نیستند، اما جزئیات و ظرافت بیشتری دارند.
زیبایی واقعی این مسجد در صحن نماز شبانه (شبستان) است که روبروی ورودی قرار دارد. این صحن از 48 ستون تشکیل شده است که دارای حکاکی های زیبای مارپیچ هستند. در سبک کاملاً ایرانی، این مکان به صورت هندسی کامل است و برای عکاسی و گشت و گذار بسیار لذت بخش است.
ما در صبح زود (حدود ساعت 8:30) از این مسجد بازدید کردیم و توسط دو نفر از نمازگزاران محلی دعوت شدیم تا با هم وعده غذایی را میل کنیم.
آرامگاه حافظ
هیچ لیستی از جاذبه های دیدنی شیراز بدون بازدید از آرامگاه حافظ کامل نیست. حافظ در قرن 14 در شیراز متولد شد و آثار او به عنوان برجسته ترین ادبیات فارسی شناخته می شود. تا به امروز، او یکی از شاعران شناخته شده و محترم در تاریخ ادبیات فارسی است. از دیدگاه یک بیگانه (غیر ایرانی)، به نظر می رسید که اکثر ایرانی ها حداقل تا حدودی با اشعار او آشنا هستند و در گفتگوهای روزمره به برخی از ابیات او اشاره می کنند.
تقریباً به نظر می رسید که برای درک بهتر فرهنگ ایرانی امروزی، باید برخی از اشعار حافظ را بخوانید. ابنیه مختلف در سراسر ایران دارای کتیبه هایی از اشعار حافظ به صورت خوشنویسی زیبا روی کاشی ها یا حکاکی شده بر روی ساختمان ها هستند. آثار حافظ به زبان های مختلفی ترجمه شده اند. اولین گزارش از ترجمه انگلیسی به قرن 18 باز می گردد و معلوم است که بر بسیاری از نویسندگان بزرگ جهان غرب تأثیر گذاشته است.
آرامگاه سعدی
آرامگاه سعدی که به طور معمول به آن “سعدیه” گفته می شود، یک آرامگاه و مقبره متعلق به شاعر ایرانی سعدی در شهر شیراز است. سعدی در پایان زندگی خود در یک خانقاه در همین محل دفن شده است. در قرن 13، یک آرامگاه برای سعدی توسط شمس الدین جوینی، وزیر ابوقا خان، ساخته شد.
این آرامگاه، در قرن 17 تخریب شد. در دوران حکومت کریم خان زند، یک مقبره دو طبقه از آجر و گچ، با دو اتاق در دو طرف، ساخته شد.
ساختمان کنونی بین سال های 1950 و 1952 به طراحی معمار محسن فروغی ساخته شده و الهام گرفته از چهل ستون با ترکیبی از عناصر معماری قدیم و جدید است. در اطراف آرامگاه بر روی دیوارها هفت بیت از اشعار سعدی حک شده است.
باغ ارم: باغ زیبای ایرانی
باغ های ایرانی چیزی فراتر از “باغ های معمولی” هستند. در واقع، آنها به قدری ویژه هستند که توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی طبقه بندی شده اند و به حق چنین است.
باغ های ایرانی با تقارن و تعادل کامل بین زمین، آب، گیاهان و فضای اطراف آنها بازی می کنند. آنها واقعاً آرامش بخش هستند و برای قدم زدن یا تماشای مردم عالی هستند.
باغ ارم یکی از جاذبه های اصلی گردشگری شیراز است. این باغ بین قرن 12 و 13 ساخته شده و با هدف نمایش “زیبایی بهشت” طراحی شده است. این می تواند توضیح دهد که چرا بیش از 45 گونه گیاه در این باغ وجود دارد، از جمله درختان میوه و سرو.
این باغ چندان بزرگ نیست، اما مسیرهای کوچکی دارد که اگر بخواهید با عشق خود قدم بزنید، عالی هستند. ظاهراً من تنها کسی نیستم که این ایده را دارم، ما در حوالی غروب آفتاب به اینجا رفتیم و شاهد نمایش عمومی محبت زیادی بودیم.
خانه ساخته شده در باغ در دوره سلسله قاجار (قرن 18) اضافه شده است که با کاشی های گلدار و پنجره های بزرگ ویترایی مشخص است. متأسفانه این خانه برای عموم بازدید کنندگان بسته است، اما می توانید در اطراف آن بگردید و از بیرون آن لذت ببرید.
خانه قوام (نارنجستان قوام)
در رابطه با جاذبه های دیدنی شیراز، این خانه در رتبه سوم قرار دارد. این خانه در دوره سلسله قاجار (قرن 19) ساخته شده و به طور خصوصی متعلق به خانواده یک سیاستمدار محلی (خانواده قوام) بوده است. و خبر خوب این است که شما می توانید واقعاً وارد خانه شوید و از آن بازدید کنید.
معماری ایرانی از شیشه های رنگی، آینه کاری ها و (مختص دوره قاجار) نقاشی های نمایش دهنده فرهنگ اروپایی غنی است. خانواده قوام برای به نمایش گذاشتن ثروت خود در خانه خود، از سقف های پایین با نقاشی های انگلستان ویکتوریایی تا استفاده از حکاکی های چوبی غنی، گچبری های فراوان و البته کاشی ها استفاده کرده اند! این خانه ترکیبی بسیار متنوع از الگوها و بافت هاست که تنها می توان آن را معماری کاملاً (ثروتمند) ایرانی توصیف کرد.
حتماً زمانی را برای کاوش در باغ های این مجموعه نیز در نظر بگیرید. آنها به طور محلی به عنوان “نارنجستان” شناخته می شوند، به دلیل وفور درختان نارنج ترش. اگر در فصل بهار به اینجا بروید، می توانید بوی گل های نارنج را استشمام کنید.
ما در فصل پاییز به اینجا آمدیم، پس از درختان معطر خبری نبود، اما توانستیم نارنج های روی درختان را ببینیم که خود جالب بود. همانطور که در مورد باغ ارم نیز گفته شد، نارنجستان نمونه ای عالی از یک باغ سنتی ایرانی است، پس انتظار داشته باشید که عناصر آبی و انواع مختلفی از گیاهان و درختان را در آن ببینید.
بقعه شاه چراغ
این بقعه محل آرامگاه دو فرزند دیگر هفتمین امام شیعه، موسی کاظم و از نوادگان پیامبر اسلام – احمد و محمد است. این مجموعه به طور قابل توجهی بزرگ است و یک مسئول ارتباطات فرهنگی برای راهنمایی شما وجود دارد. بله، ما یک تور رایگان از این مجموعه به زبان انگلیسی داشتیم. بیایید از ابتدا شروع کنیم.
ابتدا کیف و بار خود را در محل تحویل بار قرار دهید. در میدان، درست روبروی ورودی، یک ساختمان کوچک سفید با پنجره باز وجود دارد. اینجا جایی است که باید کیف خود را تحویل دهید. به شما یک توکن داده می شود، آن را نگه دارید زیرا برای بازگرداندن کیف خود به آن نیاز دارید. سپس به سمت ورودی بروید: زنان به سمت چپ دور و مردان در مقابل ساختمانی که کیف خود را تحویل داده اید، می روند. زنان باید چادر بپوشند، خانم های ورودی به ما در پوشیدن آن کمک کردند.
ده دقیقه بعد، با یک خانم دوستانه که مسئول ارتباطات فرهنگی بود، روبرو شدیم. او به زبان انگلیسی صحبت می کرد و ما را به مهم ترین بخش های بقعه راهنمایی کرد. این خدمات کاملاً رایگان بود و با هدف کمک به ما برای درک اهمیت این مکان ارائه می شد.
نکته مهم این است که یک بقعه، اگرچه یک مکان مذهبی است، به هیچ وجه مرموز و ترسناک نیست. در واقع، خود بقعه با دیوارهای آینه ای زیبا، شیشه های رنگی و شمعدان ها تزئین شده است. این یکی از دلایل اصلی است که چرا به نظر من این مکان باید در لیست جاذبه های گردشگری شیراز قرار گیرد. این بقعه بسیار متفاوت از هر ساختمان مذهبی دیگری در غرب و حتی در ایران است.
دریاچه صورتی (دریاچه مهارلو)
“صبر کنید، چی؟” یکی از جاذبه های گردشگری شیراز یک دریاچه صورتی است؟ بله، شیراز دریاچه صورتی خاص خود را دارد. البته این دریاچه بیشتر سال وجود ندارد.
این دریاچه بخشی از یک رودخانه فصلی است که در ماه های تابستان تا حدودی خشک می شود و یک بستر نمکی سفید را باقی می گذارد که به دلیل جلبک های موجود در دریاچه، به رنگ صورتی درمی آید. از آنجایی که این یک پدیده طبیعی است، پیش بینی زمان دقیق آن دشوار است، اما بهترین زمان برای مشاهده این جاذبه شیراز، اواخر تابستان است.
پرسپولیس
هیچ لیستی از جاذبه های دیدنی شیراز بدون یک روز سفر به پرسپولیس کامل نیست. پرسپولیس پایتخت باستانی امپراتوری هخامنشی (قرن 6 تا 3 قبل از میلاد) بود. این مجموعه توسط اسکندر مقدونی (قرن 4 قبل از میلاد) پس از محاصره 30 روزه به آتش کشیده شد. و از آن زمان بود که نفرت دیرینه از اسکندر مقدونی آغاز شد که تا به امروز نیز احساس می شود. اگرچه این محوطه عمدتاً از ویرانه ها تشکیل شده است، اما عناصر کافی برای تصور زندگی در آن زمان باقی مانده است. در ورودی، عینک های سه بعدی در اختیار ما قرار گرفت. با پوشیدن آنها، بازسازی رنگی و بصری از ویرانه ها به نمایش درمی آید.
دو عنصر اصلی این محوطه که نباید از دست بدهید عبارتند از: دروازه همه ملت ها و پله های بزرگ دوتایی. اگر وقت محدودی دارید، حتماً به دنبال این دو مورد باشید. هر دو بخش توسط خشایارشاه (قرن 5 قبل از میلاد)، جانشین بنیانگذار پرسپولیس (داریوش اول)، ساخته شده اند.
دروازه همه ملت ها
گفته می شود دروازه همه ملت ها دارای دو در چوبی با پوشش فلزی تزئینی بوده است. این درها به یک سالن بزرگ به طول 25 متر منتهی می شدند. این درها دیگر وجود ندارند، اما هنگام عبور از دروازه، تصور آنها چندان دشوار نیست. من واقعاً احساس کردم مثل شاهان از این دروازه عبور می کنم، چرا که این بخش به خوبی حفظ شده است!
پله های بزرگ دوتایی
این پله ها بسیار شایسته یک پادشاه بودند، و یک پادشاه با سلیقه بسیار خوب. این پله ها با حکاکی های زیبا و پیچیده پوشیده شده اند که 2000 سال بعد همچنان برای ما قابل تماشا هستند. این حکاکی ها نمایانگر شخصیت های مهم در حال ادای تحیت به داریوش اول هستند. می توان شتران، اسب ها، الاغ ها و برخی از مدل های موی بسیار جالب را در آنها مشاهده کرد.
این پله ها به سه بخش تقسیم شده اند، که هر بخش نمایانگر انواع مختلف جامعه باستانی است:
– دیوار شمالی: اشراف ایرانی، سواره نظام و ارابه های آنها
– مرکز: سربازان
– دیوار جنوبی: همه ملت هایی که بخشی از امپراتوری پارس بودند (مصریان، هندی ها، یونانی ها)
نقش رستم
اگرچه نقش رستم به طور فنی یک جاذبه گردشگری شیراز نیست، اما به طور قطع ارزش یک روز سفر خارج از شهر را دارد. این محوطه باستانی متعلق به امپراتوری هخامنشی (قرن 6 تا 3 قبل از میلاد) است و در حدود 12 کیلومتری شمال غربی پرسپولیس قرار دارد. این مجموعه شامل چهار آرامگاه است که در دل صخره ها تراشیده شده اند. ورودی به آرامگاه ها در مرکز صلیب قرار داشت، جایی که می توان تابوت پادشاه را یافت.
یکی از آرامگاه ها به عنوان آرامگاه داریوش اول (کسی که پرسپولیس را ساخت) شناسایی شده است. برای سه آرامگاه دیگر، حدس و گمان های تأیید نشده ای وجود دارد. اسکندر بزرگ نیز این آرامگاه ها را در همان زمانی که پرسپولیس را غارت کرد، چپاول کرد. علاوه بر اهمیت تاریخی آن، توقف کنید و به این فکر کنید که چگونه مردم این آرامگاه ها را ساخته اند. آنها واقعاً در دل صخره ها، متر ها بالاتر از زمین، تراشیده شده اند. این باید یک ساخت و ساز قهرمانانه بوده باشد که برای آن بسیاری از مردم جان خود را فدا کرده اند.
برای فکر کردن: منابع مستند نشان داده اند که کارگرانی که پرسپولیس را ساختند، واقعاً حقوق دریافت می کردند، بنابراین می توان نتیجه گرفت که کارگرانی که این آرامگاه ها را تراشیده اند نیز حقوق دریافت می کردند. به نظر من این بسیار انسانی تر از فرهنگ بردگی است که امپراتوری های روم و یونان را ساخته است، اما این فقط نظر من است.
پاسارگاد
پاسارگاد پایتخت امپراتوری هخامنشی در زمان کوروش بزرگ (559-530 قبل از میلاد) بود. امروزه این محوطه باستانی در شمال شهر مادر سلیمان و حدود 90 کیلومتری شمال شرقی شهر شیراز قرار دارد. این محوطه یکی از میراث جهانی یونسکو در ایران است.
این محل به عنوان محل آرامگاه کوروش، آرامگاهی که قبلاً به مادر سلیمان نسبت داده می شد، شناخته می شود. در حال حاضر این محل یک مکان گردشگری ملی است که توسط سازمان میراث فرهنگی ایران اداره می شود.
برای دیدن لیست مکان های تاریخی و گردشگری اصفهان اینجا کلیک کنید.
ممنون بابت مقاله ی خوبتون.
ممنون از شما که وقت گذاشتید.